Godfried Van de Vyvere

Godfried Van de Vijvere werd geboren te Sint-Gillis-Waas op 26 mei 1959. Tot en met het vijfde leerjaar zocht hij schoolse wijsheid in zijn gemeente. Toen hij naar de zesde klas moest, verlegde hij zijn werkterrein naar de Lagere Oefenschool in de Kasteelstraat te Sint-Niklaas waar hij op de banken voor Marcel De Backer terechtkwam. 

Na de lagere school ging hij naar de Humaniora in de Bisschoppelijke Normaalschool. Toen hij in 1977 als pas gediplomeerde (Wetenschappelijke b) in naam van zijn jaar een dankwoordje had uitgesproken voor leraars en directie, liet hij zich inschrijven in het Lemmens-instituut (nu LUCA School of Arts) te Leuven. Hij werd er Laureaat muziekpedagogie en behaalde de Laureaatsdiploma's voor zang (bij Dina Grossberger), koordirectie (Paul Schollaert en Erik Van Nevel) en de Meestergraad voor zang (bij Lieve Vanhaverbeke). Hij volgde ook les bij Lucienne Van Deyck.

Na zijn legerdienst dook hij in het onderwijs: Normaalschool te O.L.Vrouw-Waver, Lemmensinstituut, Broederschool Sint-Niklaas, muziekacademie Sint-Niklaas en muziekschool te Beveren.

Sinds 1982 is hij dirigent van het Beverse Sint-Martinuskoor (nu Acantus). 

 Van 1983 tot 1985 was hij dirigent van het knapenkoor In dulci Jubilo uit Sint-Niklaas, met op het palmares o.a. de opname van Bachs Mattheuspassie o.l.v. Philippe Herreweghe, en de filmmuziek in Hugo Claus' 'De Leeuw van Vlaanderen'

Van 1998 tot 2015 was hij dirigent van het meisjeskoor Gynaika uit Sint-Niklaas, dat zich tijdens de Provinciale Koorzangtornooien 2015 voor de vijfde maal op rij in ereafdeling plaatste.

Hij bereidde een megakoor van elf Sint-Niklase koren voor in de succesvolle productie 'Freedom', in Antwerpen (de Singel) en Sint-Niklaas.

Sinds 2011 is hij ook dirigent van het kamerkoor Terpander, koor van het Deeltijds Kunstonderwijs. Enkele opmerkelijke realisaties met dit koor zijn het Requiem van John Rutter, het Stabat Mater van Joseph Haydn.

Als gastdirigent trad hij op met La Furia (Antwerpen), leidde hij een koorweek in Polen met het kamerkoor In Corpore uit Lublin en dirigeerde hij een Bachprogramma met In Corpore en het barokorkest Concerto Avenna uit Warschau, in het historisch centrum van Lublin.

Als zanger werkt hij in het vocaal ensemble 'Currende' met dirigent Erik Van Nevel, waar hij de altustem (de mannelijke alt) voor zijn rekening neemt.

In 1985 huwde hij met Annemie Callebaut, bediende bij een reclamebureau en studente piano aan de gemeentelijke muziekschool te Beveren. "Mijn vrouw ondersteunt mij in mijn professionele loopbaan. Dat ondersteunen gaat van zorgen voor witte hemden voor concerten tot worteltjes schoonmaken voor mijn ontbijt..."

In 1986 had Freddy Van Hove een gesprek met Godfried.

Hoe word je muzikant?

"Ik had nooit gedacht dat ik het zo zou doen!", antwoordt Godfried als ik hem vraag hoe iemand beroepsmuzikant wordt. "Na mijn laatste humaniorajaar had ik evengoed wiskunde of Nederlands kunnen kiezen. Ik heb zelfs nog een tijd rondgelopen met het idee regent te worden." Toch lijkt zijn beroepskeuze een erg logische zaak. Zijn vader was organist te Sint-Gillis en zijn moeder komt uit een muzikale familie, waarvan ongeveer iedereen ofwel in het kerkkoor zong, ofwel in de fanfare meespeelde. Nadat hij thuis een poosje op de piano getokkeld had, kreeg hij 'privéles' van juffrouw Florine. In het blokfluitenensemble van Marc Smet en Hugo Kaïret leerde hij blokfluit spelen. Met een vriend in de straat speelde hij reeds vrij vlug gitaar, terwijl hij met zijn broers een skifflegroep vormde die verantwoordelijk was voor muzikale optredens ter gelegenheid van familiefeestjes. Toen hij in de Normaalschool belandde, werd hij spelend lid van van de speelschaar Clemens non Papa van leraar Pol Verstraete en lid van het schoolkoor dat dezelfde leraar iedere dinsdagmiddag leidde. Met zijn diploma ontving hij op het einde van de humaniora de Prijs voor Muziek van professor De Sutter. "Toch zou ik uit mezelf nooit naar het Lemmens-instituut gegaan zijn. Dat ik dit toch deed, heb ik grotendeels te danken aan muziekleraar Juul De Beule. Die vroeg me op een dag of ik niet naar Lemmens zou gaan. Ik kende die opleiding nauwelijks. Voor mij moest een muzikant aan een conservatorium gevormd worden..."

Parallel met de BNS-muziekloopbaan van Godfried Van de Vijvere loopt zijn muziekchoolperiode. Zijn zus was lid van de volksdansgroep Drieske Nijpers te SInt-Gillis en wist hem te overtuigen om als blokfluitist deel uit te maken van de begeleidingsgroep. "Tijdens het eerste volksdansfestival leerde ik een Poolse groep kennen. Ik geraakte in de ban van die groep en van de Oosteuropese muziek. Nog steeds heb ik een voorliefde voor alle muziek uit het Oosten van ons continent. Vooral de klarinet boeide mij. Men vroeg me of ik dat ook niet wou leren. Maar dan moest ik naar de muziekschool en dat was wat anders. Dat zag ik niet zitten. Ik vreesde ook dat ik met een klarinet uitsluitend in de harmonie zou terechtkomen en dat wou ik niet. Onder impuls van mijn broer ben ik dan toch naar de muziekschool getrokken. Ik moet toen al in de hogere cyclus gezeten hebben. Minstens in het eerste jaar."

Waarom je een koor kiest?

"Ik heb altijd gezongen. Ik zong in het koor in Sint-Gillis, in het koor van Pol Verstraete en in het koor van Lemmens. Ik mijn gemeente werd ik af en toe gevraagd om de dirigent van het kerkkoor te vervangen. Toen ik nog een kind was, dirigeerde ik met platen mee voor de spiegel. Ik heb in feite altijd gedirigeerd. Dat was mijn manier om de muziek te beleven. In het Lemmensinstituut was koordirectie een verplicht vak. Tijdens het laatste jaar daar vroeg meneer Schollaert me of ik geen zin had om een koor in het Waasland te dirigeren. Dat was het Sint-Martinuskoor. Nadat ik Laureaat muziekpedagogie geworden was, specialiseerde ik me in koordirectie. Op het einde van mijn legerdienst werd ik gevraagd voor In dulci Jubilo. Toen ik dat aanvaard had, kreeg ik ook de kans om dirigent van de Mariakantorij te worden, wat ik toen niet aanvaard heb. Ik had al een kerkkoor en met twee kerkkoren werken lijkt me een onmogelijke opdracht."

Praten over muziek

Hongaarse muziek

Wie Godfried Van de Vyvere beter kent, weet dat de man verliefd is op Hongarije: op de muziek, de taal, de beeldende kunst en de keuken van dit land. "Toen ik het laatste jaar bij Drieske Nijpers speelde, was ik gids voor een Hongaarse groep. De enige muzikant die Duits psrak was de klarinettist. Door hem ben ik verscheidene malen in Hongarije geweest, het land van Zoltán Kodály. Die grote componist, ethnoloog en pedagoog leerde ik kennen in de muzieklesen van Jules De Beule. Die gaf ons op een dag de 'Hàry János-suite'. Die muziek is me altijd bijgebleven. Ik heb mijn thesis voor koordirectie zelfs over Kodály gemaakt. Als ik kan, plaats ik muziek van die meester op het programma..."

Muziekopleiding in het secundair onderwijs

"Ik prefereer enigszins het muziekonderwijs. Ik heb een voorkeur voor dingen die ik echt graag doe. Ik hou van de respons van mijn leerlingen. Die ondervind ik niet zo in het gewoon onderwijs. Ik heb ooit meegemaakt dat een leerling na zijn spreekbeurt zijn voorbereiding meteen verscheurde. Zoiets doet pijn. Ik ben veel liever met de muziek zelf bezig: bestuderen, zingen, spelen, begeleiden. In het muziekonderwijs kun je ook met volwassenen werken, wat ik bijzonder graag doe. IK moet wel bekennen dat ik nog niet zoveel kansen gehad heb in het gewoon onderwijs. Mijn opdracht in de Normaalschool en bij de Broeders heb ik aan de reaffectatie verspeeld. Toch geloof ik dat er met met muziek in het gewoon onderwijs veel moet te bereiken zijn. Mijn ervaring is echter te beperkt om me een idee te kunnen vormen van hoe dit mogelijk is. Ik geloof in het ideaal, in de grote waarde van de muzikale opvoeding, maar in de praktijk loop je soms gauw een desillusie op, waartegen ik niet zo gehard ben."

De vorming van muzikanten

"Zowel in de academies, als in het Lemmens-instituut is het opleidingssysteem een voortdurend zoeken. Het Lemmens-instituut heeft veel aandacht voor de algemene vorming. Bewegingsleer, talen, psychologie, filosofie, geschiedenis, liturgie... het staat er allemaal op het programma en dat is zeer positief, want eens je je opleiding achter de rug hebt, heb je die zaken allemaal nodig. Taalontwikkeling is in het muziekonderwijs enorm belangrijk. Ik merk dat ik in het koor nu heel veel tijd moet uittrekken voor dictie en articulatie. Ik ben blij dat ik destijds die brede vorming gekregen heb. Ik zei reeds dat het muziekopleidingssysteem voortdurend in evolutie is. Dat merk je ook in het muziekonderricht voor kinderen. Enkele jaren geleden was men ervan overtuigd dat dit allemaal al spelend moest gebeuren. Nu stelt men vast dat het technisch muzieklezen en het technisch zingen toch niet mogen verwaarloosd worden. Zelfs in Nederland vraagt men tegenwoordig opnieuw naar de klassieke notenleer, de solfège."

Muziek in de kerk

"De trend naar het volk toe in de kerkmuziek is positief voor de liturgie. Toch mag dit niet overdreven worden. De mensen houden nog steeds van degelijk koorwerk tijdens de diensten. Dit mag en moet gedoseerd aan bod komen. Wat niet hoeft te betekenen dat men moet opteren voor concertmissen. Ik ben tegen zulke initiatieven. Men moet naar het volk gaan, maar dan wel met goede muziek. Ik ben niet erg gesteld op bepaalde moderne zaken uit o.a. Nederland. De teksten zijn wel modern en spreken aan, maar de muziek is vaak banaal, arm. Hier situeert zich ook het 'conflict' tussen sommige pastoors en de kerkmuzikant. Toch hebben wij in Vlaanderen zeer goede zaken. 'Zingt Jubilate' is een rijke schat aan liederen." 

Godfried Van de Vyvere als componist

Hoewel Godfried zich helemaal geen componist wil noemen, kan hij reeds verscheidene eigen composities voorleggen. Hij schreef muziek voor de succesrijke revue 'Beveren da's heel ons leven' en voor de revue van de Sint-Lutgardisschool te Antwerpen. Zijn bibliografie vermeldt verder een werk voor piano, een voor trombones, twee violen en een hobo en natuurlijk een reeks koorbewerkingen.

Ten slotte

In de loop van het gesprek dwaalden we soms af van ons muzikaal onderwerp. Logisch toch! Af en toe noemde ik Normaalschoolnamen om Godfried de kans te geven iets van zijn Normaalschooltijd in herinnering te brengen. Dit leverde het volgende op.

"De Normaalschool is de tijd van Jesus Christ Superstar met André Schepens, het klasweek-end met Peter Lambers in een kinderboerderij in Brakel, de lessen Engels en Nederlands van Paul Van Dam, lange Paul in een kleine Simca 1000, ik weet niet hoeveel latten en linialen die van mij gebroken heeft, maar ik weet nog wel dat ik, die op de eerste bank zat, af en toe mijn voeten liet uitschieten, zodat hij van mij, een klein manneke, toch een paar blauwe schenen overhield (niet zo bedoeld, maar door hem gevoeld...), De Normaalschool, waar ik mijn appels kwijtspeelde aan diezelfde Paul Van Dam, waar ik beleefde dat Pol Verstraete platic blokfluiten invoerde, wat toen revolutionair was, waar ik opkeek naar Robert De Geest, die door zijn flegma mijn favoriet werd..."

Dank je wel, Godfried!

(Freddy Van Hove, 24-25 november 1986 in 'Kasteelgalm 1986')

Ook dit nog...

- Voor het Reinaertspel in de wijkafdeling van de Lagere Oefenschool, einde schooljaar 1985-86, schreef Marc De Decker (papa van Jonathan) de tekst van een Reinaertlied. Deze tekst werd op muziek gezet door Godfried Van de Vyvere.

- Op 9 en 10 november 2018 herdenkt het gemengd koor Acantus het einde van de Groote Oorlog met een bijzonder concert in de Sint-Martinuskerk te Beveren onder leiding van Godfried Van de Vijvere. Lees meer: klik hier.

- Het koor Acantus onder leiding van Godfried Van de Vijvere werd uitgenodigd om tijdens de herdenkingsmis koning Boudewijn, die 25 jaar geleden overleden is, in de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Laken op 8 september 2018 te zingen.

Koor Acantus begeleidt herdenkingsmis koning Boudewijn

Deeltjes uit een artikel in 'Gazet van Antwerpen' op 08.11.2003

Wie zijn de muzikale leermeesters naar wie je opkeek?

Die vond ik in de humaniora van de Bisschoppelijke Normaalschool. Omdat veel leerlingen daar later verder studeerden voor onderwijzer of regent kregen we in het middelbaar zes jaar lang een muzikale vooropleiding. Daar kwam ik in contact met Ignace De Sutter. Ook mijn muziekleraar Jules De Beule beschouwde ik als een voorbeeld. Hij heeft me muzikaal geprikkeld en gestimuleerd. Mijn ambitie aan het einde van de humaniora was net zoals hem muziekleraar te worden. Het was hij die me stimuleerde verder te studeren aan het Lemmensinstituut in Leuven.

Wat staat er nog op het verlanglijstje van dirigent Godfried Van de Vyvere?

Na mijn ervaringen met grotere bezettingen zie ik een Carmina Burana van Carl Orff door het Sint-Martinuskoor met wat versterking wel zitten. Ook naar publieke belangstelling zitten we daar ongetwijfeld goed mee. Maar pas op, ondanks mijn goede ervaringen ter zake wil ik niet de stempel krijgen van die dirigent van de grote bezettingen.

Waarom koos je voor het Lemmensinstituut?

Eigenlijk kende ik toen niet veel andere mogelijkheden. De Beule en De Sutter hadden er gestudeerd. Bovendien had het Lemmensinstituut een band met de kerkmuziek. Ik volgde er vier jaar muziekpedagogie. Ik speelde er klarinet, piano en blokfluit. Koordirectie, dictie, bewegingsleer: het stond allemaal op het programma. Die brede opleiding komt nog steeds goed van pas bij de brede waaier die ik nu doe.

Je was nog niet eens afgestudeerd toen je in 1982 dirigent werd van het Sint-Martinuskoor in Beveren.

Directeur Schollaert van het Lemmensinstituut had een telefoontje gekregen vanuit Beveren met de vraag of hij iemand kende om het koor te leiden. Hij vond dat het wel iets voor mij was. Het sollicitatiegesprek viel mee. IK mocht beginnen.

Waarom dirigeren?

Dirigeren heb ik altijd graag gedaan. Ik herinner me dat ik als kind voor de spiegel de maat stond aan te geven van de muziek van Brückner. Een koor dirigeren beschouw ik als het bespelen van een instrument. Muziek fysiek vertalen, noem ik het. Ik probeer er steeds de emoties uit te halen.