Kamiel Van Caeneghem

Kamiel Van Caeneghem was afkomstig uit het Oost-Vlaamse Huise. Hij werd er geboren op 30.12.1860. Hij studeerde aan de Vlaamsgezinde Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Niklaas, maar brak zijn studies af bij het uitbreken van de schoolstrijd (1879-1884) om als bisschoppelijk gediplomeerd onderwijzer (1879) les te gaan geven in een vrije jongensschool te Eine bij Oudenaarde. In 1884 versmolt deze school met de gemeenteschool en werd Van Caeneghem benoemd tot hulponderwijzer. In datzelfde jaar behaalde hij alsnog zijn (officieel) diploma van onderwijzer via de Centrale Examencommissie.

Ondanks zijn engagement tijdens de schoolstrijd en de toch al bekende politieke kleur van de A.B.O.B. (Algemene Belgische Onderwijzersbond), vroeg hij in 1885 zijn lidmaatschap aan. Dat werd echter geweigerd, wat hem er toe aanzette om zelf een gelijkaardig initiatief uit de grond te stampen. In 1887 stichtte hij bijgevolg de christelijke onderwijzerskring 'God en Recht' in Oudenaarde. Elke onderwijzer met 'erkende godsdienstige gevoelens' kon zich hierbij aansluiten, al bleken de meeste leden werkzaam te zijn in het gemeentelijk onderwijs.

In 1889 richtte hij, steeds door dezelfde mensen omringd, een Katholieke Vlaamsche Bond op die voor de regio Oudenaarde flamingantische kandidaten moest leveren voor de katholieke lijsten, analoog met de Boerenbond en de Volksbond. Met de oprichting van de Vlaamsche Katholieke Landsbond in 1891 wilde Van Caeneghem het regionale overstijgen en een federatie realiseren van flamingantische verenigingen.

De oprichting van een onderwijzersafdeling binnen de Volksbond gaf Van Caeneghem voldoende vertrouwen om daadwerkelijk de stap te zetten naar de oprichting van een nationale beroepsvereniging voor katholieke leerkrachten. In juli 1893 deed hij daartoe een oproep aan alle leerkrachten om deel te nemen aan het jaarlijkse congres van de Volksbond. Op dit congres van de christelijke onderwijzers, onder de vleugels van de Belgische Volksbond, werden onderwijzers uit het hele land opgeroepen om zich in kringen en gouwen te verenigen. Op 29 juli 1893 organiseerde Van Caeneghem bijvoorbeeld een vergadering van de Oost-Vlaamse verenigingen (Oudenaarde, Sint-Niklaas en Gent) en werd de Christelijke Onderwijzersbond van Oost-Vlaanderen gesticht. In augustus 1893 werd een West-Vlaamse vereniging van katholieke onderwijzers opgericht. Dergelijke regionale kringen of gouwen dienden zich vervolgens aan te sluiten bij de Volksbond. Er moest tevens een nationaal verbond opgericht worden. In de tweede helft van 1893 en verder in 1894 zagen, verspreid over het hele land, onderwijzerskringen het licht die via de Volksbond met elkaar in contact stonden. Via relaties in tal van Vlaamsgezinde verenigingen, hadden Van Caeneghem en zijn onderwijzerskring bijvoorbeeld kennisgemaakt met onderwijzers in West-Vlaanderen. Het was dan ook in deze koepel dat het COV (Christen Onderwijzersverbond) zich verder ontwikkelde.

Hoewel hij als de geestelijke vader van het COV beschouwd mag worden, is Van Caeneghem zelf nooit voorzitter van het nationale verbond geworden. Daarvoor waren zijn banden met de radicale Vlaamse christen-democratie waarschijnlijk te expliciet. In 1893 werd hij wel hoofdopsteller van 'Christene School' en bleef dat nog zes jaar. In 1898 nam hij ontslag bij 'Christene School' en als provinciaal voorzitter. In 1900 werd hij benoemd tot kantonnaal hoofdinspecteur voor het lager onderwijs in Lokeren. In 1917 werd hij door het activistische bestuur benoemd tot hoofdinspecteur te Gent, wat hem na de oorlog tot een verdacht figuur maakte. In 1918 werd hij op vervroegd pensioen gesteld.

Hij overleed te Buggenhout-Opstal op 14.09.1944.

In memoriam

Op 14 september 1944 ontsliep te Buggenhout-Opstal zacht in de Heer Kamiel Van Caeneghem, in de gezegende ouderdom van 84 jaar.
Er zijn van die schone mensen, die stil van ons weggaan na een rijk gevuld leven in dienst van Kerk en Volk, maar 'wier namen zullen leven van geslacht tot geslacht'. Zo iemand was zeker Kamiel Van Caeneghem. Geboren te Huise op 30 december 1860, kwam hij aan onze Normaalschool studeren in 1875, waar hij in 1879 het onderwijzersdiploma behaalde. Als onderwijzer stichtte hij in zijn geboortestreek (Oudenaarde) de kring 'God en Recht'. Welk een motto in volle schoolstrijd! In 1893 sticht hij het Christen Onderwijzersverbond: zijn levenswerk. Toen op het einde van hetzelfde jaar Christene School verscheen, was hij hoofdopsteller.

Terecht gaat onze Normaalschool fier op haar oud-leerling. Hij was de man, bezield voor zijn onderwijzersambt, en de onvermoeibare strijder voor de onderwijzersbelangen. Als schoolopziener wist hij zijn leerkrachten op te voeden tot ware beroepsverantwoordelijkheid. Toen we hem op de pastorie te Opstal meermaals bezochten, konden we vaststellen hoe hij tot in zijn oude dag geleefd, geleden en gestreden had voor dit éne doel: de waardering voor en het welzijn van de onderwijzersstand. We horen hem in een onderhoud nog verklaren: "Een katholieke school is niet enkel een school waarvan men zegt dat ze van de pastoor is, maar óók die school waar katholieke onderwijzers aan onze kinderen een katholieke opvoeding geven!". Tot op zijn sterfbed getuigde hij van zijn geestdrift voor onderwijs en opvoeding.

Was Kamiel Van Caeneghem groot in zijn leven als christen, familievader, onderwijzer, opziener en strijder voor de goede zaak, het kwam doordat hij met Gods hulp zijn rijke talenten dubbel wist te doen renderen.

Het overheerlijk getuigenis op het doodprentje moet aan al onze oud-leerlingen bekend zijn: "Gelukkig hij, die in de zo moeilijke kunst van onderwijzen het geheim gevonden heeft achting te winnen en harten te veroveren... Van jongsaf stond hij in de bres. "Voor God en 't Christen Volk" was zijn leuze! En, met een onversaagde en taaie wil, wist hij het onderwijzend personeel te begeesteren, te leiden en te vormen tot plichtbewuste onderwijzers, die op hun beurt het goede christen zaad zouden verspreiden in duizende kinderzielen:"God en de zielen" smachtten vader en moeder; en te lande en in Congo zouden de kinderen gaan en strijden en werken zoals zij het van vader en moeder hadden gezien. Vijf kinderen gaven zich geheel aan de Heer. Voor zulk een christen staan wij vol bewondering..."

Bij de Heer ontvange Kamiel Van Caenghem de eeuwige beloning, want hij heeft, naar het woord van Paulus, "de goede strijd gesteden... en wettig..."!

(Bulletin, 2e jaargang, nr. 5)

{gotop}