Leo Vindevogel

l vindevogel4
Leo Vindevogel werd geboren binnen een familie van schrijnwerkers in het gezin van Constant Vindevogel (1846-1919) en Hortense van Coppenolle. Geboortehuis Leo VindevogelHet gezin woonde in de nog bestaande woning recht tegenover de kerk en op het dorpsplein van Petegem-aan-de-Schelde. Hij studeerde aan de Bisschoppelijke Normaalschool te Sint-Niklaas voor onderwijzer en werd gediplomeerd in 1907. Onmiddellijk
kreeg de pas afgestudeerde Leo Vindevogel een benoeming als hulponderwijzer in de taalgrensstad Ronse. Hij zou de stad niet meer verlaten. Al na korte tijd, van 1907 tot 1944, was hij secretaris van de Christen Volksbond, een lokale vakbond. Vindevogel combineerde zijn radicaal flamingantisme met een progressief sociaal christelijk programma. Hierdoor kwam hij in aanvaring met de machtige en invloedrijke Franstalige katholieke burgerij van Ronse. Hij werd door hen met alle mogelijke middelen bestreden. De ambitieuze en koppige Vindevogel konden ze evenwel niet breken.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog meldde Leo Vindevogel zich als vrijwilliger in het Belgisch leger; hem
werden acht frontstrepen en  het oorlogskruis toegekend. In de loopgraven van de IJzer radicaliseerde zijn Vlaamsgezindheid, en was hij lange tijd ervan overtuigd dat de Duitsers de oorlog zouden winnen. Door de bestuursleden van de Frontbeweging werd hij als te radicaal bevonden en niet in hun rangen opgenomen. Na de oorlog wierp hij zich met overtuiging in de politiek en was actief als gemeenteraadslid (vanaf 1921), schepen van Onderwijs (1921-1926) en volksvertegenwoordiger (1925-1945). Als dusdanig vormde hij in 1926 zijn eigen Katholieke Vlaamse Volkspartij.

In de jaren 1930 was Vindevogel zonder meer de meest bekende politicus van de Vlaamse Ardennen. Na de voor de katholieke partij rampzalige parlementsverkiezingen van mei 1936, droomde hij van een brede concentratie van rechtse politici. Een droom die niet verwezenlijkt werd, ook niet op lokaal vlak.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog verliet de socialistische burgemeester van Ronse zijn post en aanvaardde Vindevogel het burgemeesterschap. Hij zou van 1941 tot 1945, tijdens de bezetting, burgemeester van de stad blijven. Hij benoemde vooral Duitsgezinde functionarissen. Hij liet de Duitse bezetter geloven dat hij met hen samenwerkte, bijvoorbeeld bij het opmaken van lijsten voor een verplichte burgerwacht (nadat hijzelf aan een moordaanslag ontsnapt was) of bij het versturen van uitnodigingen voor de arbeidsdienst in Duitsland.

boek l vindevogelNa de oorlog vluchtte Vindevogel niet, omdat hij vond dat hij eerbaar gehandeld had. De krijgsraad veroordeelde hem echter tot levenslange hechtenis; in beroep kreeg hij de doodstraf.  Zijn genadeverzoek werd niet ingewilligd en op 25 september 1945 werd hij geëxecuteerd. Vindevogel, die ook parlementslid was, is de enige Belgische volksvertegenwoordiger die na de bevrijding effectief ter dood is gebracht.

Over Vindevogels ‘collaboratie met de Duitse bezetter’ heersen nog steeds vragen. In Vlaams-nationalistische kringen gelooft men dat hij niet te ver is gegaan in zijn samenwerking met de bezetter. Zijn verdediging verklaarde dat hij het deed om erger te voorkomen, om de bevoorrading van de stad te verzekeren en de taalwetten te doen naleven. Vindevogel gaf zelf aan dat hij pro-Duits en anti-Engels was, maar ook zijn aanklagers erkenden dat dit op zich niet strafbaar was. In verzetskringen werd hij zonder meer beschouwd als een belangrijke collaborateur. Hij werd na zijn aanhouding en proces schuldig bevonden aan verklikking en hoogverraad. Vindevogel zou vijf communisten verraden hebben aan de Kreiskommandant alsook hem de namen hebben gegeven van zogenaamde asocialen, werklozen, marginalen en van beenhouwers die de Verordnungen op de verkoop van vlees hadden overschreden.

Of deze collaboratie van dien aard was dat hij daarvoor de doodstraf zou hebben verdiend, is nog een andere kwestie. De burgemeesters van grote steden als Luik en Antwerpen droegen een veel grotere verantwoordelijkheid, - bijvoorbeeld bij het opstellen van lijsten van joodse inwoners - en werden niet vervolgd. Men kon niet zeggen dat aan Vindevogels handen bloed kleefde, ook niet indirect. Velen beschouwen de executie van Vindevogel als een afrekening. De Frans-Vlaamse tegenstellingen in de taalgrensgemeente Ronse (francofiele ‘textielbaronnen’ versus Vlaamse arbeiders) waren daar niet vreemd aan.

Het feit dat een gevangenisstraf in beroep omgezet werd in de doodstraf, die bovendien daadwerkelijk werd uitgevoerd, zou volgens sommigen met de toenmalige actualiteit hebben te maken. Rond die periode raakte het bestaan van de Duitse concentratiekampen algemeen bekend. Een ander betwist aspect aan het proces is dat Vindevogel als burger voor de krijgsraad gedaagd werd, zonder dat men tijdig zijn parlementaire onschendbaarheid had laten opheffen.

In 1994 gaf het Davidsfonds in samenwerking met het Vlaams-nationalistische TAK het boek ‘Het proces Vindevogel’ uit. Het boek bood een exact stenografisch verslag van het verloop van het proces aan. In hun voorwoord geven de auteurs aan dat er diverse fouten in het procesverloop te vinden zijn, iets waar ze aan het einde van het boek nog verdere juridische kanttekeningen bij plaatsen. Men haalt er vooral een nonchalante manier aan waarop destijds met het bewijsmateriaal zou zijn omgesprongen.

In 2000 schreef de schoonzoon van Vindevogel, jurist Rémi De Vis, een nota aan de minister van Justitie om het vonnis te laten herzien. Als reden gaf hij het feit aan dat Vindevogel veroordeeld was wegens verklikking van minister Soudan die hierdoor gedeporteerd werd naar Kamp Buchenwald. Soudan had echter vlak na de bevrijding van het kamp verklaard dat Vindevogel niet de verklikker was, maar dit bericht bereikte het strafhof te laat.

Vindevogels naam is voorlopig nog niet onderzocht op naamzuivering. De veroordeling tot schadevergoeding is nooit vervallen. Ze werd zelfs ingevorderd en verhaald op Vindevogels erfgenamen.

boek vindevogel2Op 25 september 2013 - exact 68 jaar na de executie - werd te Ronse een lijvige biografie van Leo Vindevogel voorgesteld. Het werk is van de hand van Pieter Jan Verstraete die al meerdere biografieën van personen uit de Vlaamse Beweging op zijn naam heeft staan.

(Bron: Wikipedia)

 bidprent2 l vindevogelbidprent l vindevogelHieronder een zwart-wittekening voorstellend een karikatuur van Leo Vindevogel, getekend door Frits Van den Berghe, de huisillustrator van de socialistische uitgeverij 'Het Licht'. De tekening stond in 'Koekoek', een geïllustreerd weekblad dat vier jaar bij de krant 'Vooruit' verscheen (1931-1935).

lvdv1aHieronder een hoofdstuk  uit de biografie van Leo Vindevogel, geschreven door Pieter Jan Verstraete, waarin de jeugdjaren en de normaalschooltijd van Vindevgel wordt beschreven.

lvdv2a

lvdv3a
lvdv4a
 

lvdv5a

  

lvdv6alvdv7a

 

lvdv8a


lvdv9a
lvdv10a

lvdv11a

lvdv12alvdv13a

 

 

{gotop}