Artikel Gazet van Antwerpen - zaterdag 1 en zondag 2 juli 2000

“Een school zal het hier nooit meer worden”

Ex-directeurs Georges Stuyts en Ward De Witte kuieren door het gebouw van de voormalige Bisschoppelijke Normaalschool.

Juni 1959 - Voorgevel BNS met de DKW van E.H. De Witte - Foto Dirk Vandenbossche (O1959)

Juni 1959 - Voorgevel BNS - Met de Chevrolet '58 naar het examen - Foto: Dirk Vandenbossche (O1959)
Het Bisdom verkoopt de gebouwen van de voormalige Bisschoppelijke Normaalschool in de Kasteelstraat. Het neo-classistische schoolgebouw dat in 1871 werd gebouwd ‘tegen het duivelse socialisme en voor de vorming van godvruchtige onderwijzers’ heeft zijn diensten bewezen en vormt sinds enkele maanden de inzet van commerciële onderhandelingen. Het stadsbestuur blijkt, ondanks de centrale ligging, niet geïnteresseerd. Het gebouw is niet beschermd, wat de kans op sloping heel wat groter maakt. De laatste twee directeurs, Georges Stuyts (°1926) en Ward De Witte (°1923) leiden ons rond in de gebouwen van de ‘kweekschool’, zoals de onderwijsinstelling vroeger werd genoemd.

De Eerwaarde Heren Richard Weemaes (directeur van 1945 tot 1962), Roger Beirnaert (van 1962 tot 1966), Georges Stuyts (van 1966 tot 1974) en Ward De Witte (van 1974 tot 1999) zwaaiden sinds de Tweede Wereldoorlog de plak in de directeursvertrekken van de Kasteelstraat. Ze werkten en woonden in de Normaalschool en zijn nog alle vier in leven.(red. In 2014 enkel nog E.H. Stuyts en E.H. De Witte.)

E.H. Georges StuytsE.H. Eduard De Witte

Stuyts en De Witte geven hun melancholische maar rationele kijk op het schoolgebouw, dat door de tand des tijds is aangetast. “ Het lerarenonderwijs zelf is, met de opslorping door de Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (KAHO-SL), gevrijwaard. En dat is het belangrijkste”, klinkt het.

We starten onze wandeling in de voormalige priesterrefter.

GVA: Ging het er in de priesterrefter luidruchtiger aan toe dan in de leerlingenrefter?

WDW: Als Georges Stuyts hier was zeker! Er werd onder de maaltijden duchtig gediscussieerd over de zaken des levens: belangrijke data, verkiezingsuitslagen en wetenschappen.

Er werd al eens een weddenschap afgesloten, die dan ook direct moest worden uitgeklaard of het kwam er niet meer van. Velen hebben hier gedacht dat ze gelijk hadden. De verliezer trakteerde in die tijd met wijn of chocolade. De jongste stond dan op en ging de lekkernijen kopen in een winkeltje in de Dalstraat.

GVA: Wijn? Het was hier goed om leven?

GS: We kwamen toe. Onder de priesterrefter was een wijnkelder. Maar we pleegden nooit of te nimmer overdaad. We hebben in deze refter heel wat plezier gemaakt. Het eten was hier ook goed en op feest- en verjaardagdagen zelfs nog wat feestelijker.

(We begeven ons naar de internenrefter.)

GVA: Ging het er in de internenrefter even vrolijk aan toe?

GS: Er heerste een normale, rustige sfeer. Er werd natuurlijk gepraat, maar de leerlingen moesten niet van hun neus maken, hoor.

GVA: En de maaltijden, konden die tippen aan die in de priesterrefter?

GS: Voor de Tweede Wereldoorlog – de school bestaat sinds 1873 -  was het eten hier waarschijnlijk veel minder goed, maar in onze tijd waren de maaltijden ‘substantieel’. IJs was een topper.

WDW: En frieten, die vormden altijd een feestelijk element. We merkten de appreciatie aan het rumoer op de speelplaats. De geur kwam ’s morgens al aanwaaien vanuit de schoolkeuken, waar de zusters de scepter zwaaiden. Er werden op die dagen tussen de 400 en de 500 kilogram aardappelen doorgejaagd, die dan gebakken werden in twee frietketels van 15 kilogram. Frieten bakken was een heel werk.

(De verlaten directeursvertrekken zijn onze volgende halte. Georges Stuyts haalt er een foto uit 1913 vanonder het stof en leest met verve de handgeschreven krullen op de achterzijde.)

GVA Mijnheer Stuyts, hebt u nog een zwart kleed gedragen?

GS: Natuurlijk, al had dat zo zijn voor- en nadelen.

GVA: Mijnheer De Witte, was u een streng directeur?

WDW: Nee. Ik heb alleszins nooit die indruk gegeven. Ik was leraar in de Normaalschool en superior in het Sint-Hendrikscollege van Deinze geweest. Ik was, zoals Georges zal beamen, groot genoeg om gezag te hebben. (E.H. De Witte is ongeveer 2 meter, red.)

GVA: Mijnheer Stuyts, was u strenger?

GS: Het schijnt zo. Ik wilde eigenlijk ook wel streng zijn. Ik was directeur in 1968. Tot rond 1970 was de sociale onrust goed te voelen onder de leerlingen in de leraren- en regentenopleiding. We hadden te kampen met stakingen en andere problemen. Achteraf deed het deugd te zien dat we de onrust goed hadden doorstaan.

GVA: Superior Daniël De Smet van het Sint-Jozef-Klein-Seminarie vindt dat de leerlingen van vandaag ‘softies’ zijn.

GS: De leerlingen van nu zijn alleszins gemakkelijker dan in de nasleep van de mei ’68-dagen. Ze hebben andere ambities. Ze hebben meer kanalen om zich te ontplooien. In 1968 verspreidde de onrust zich als een olievlek van de universiteiten naar de scholen in landelijke stadjes als Sint-Niklaas.

WDW: Sint-Niklaas was toen al geen landelijk stadje meer. Deinze, dat was een landelijk stadje.

GVA: Werd het beleid van de school in deze vertrekken uitgetekend?

WDW: Hier vonden inderdaad de besprekingen onder vier ogen plaats. In het eerste vertrek waren de besprekingen meestal bloedserieus. In het tweede vertrek werd al eens een ‘druppel’ en een sigaar bovengehaald.

Oudercontact in de wintertuin (1957) met moeder Marie, E.H. De Witte, broer Gratien Vandenbossche en echtgenote Eliane en Dirk Vandenbossche (O1959). - (Foto D. Vandenbossche)Oudercontact in de wintertuin (1957) met moeder Marie, E.H. Ignace De Sutter, Dirk en Gratien Vandenbossche. - Foto Dirk Vandenbossche (O1959)    (We wandelen naar de wintertuin, de mooiste ruimte van het oude schoolgebouw.)

GVA: Wat een prachtige ruimte!

GS: De wintertuin is inderdaad de charmantste plaats. Vroeger was dit een binnenkoer. In 1938 werd de plaats overwelfd met glasramen en veroverden exotische planten het centrale gedeelte. Tijdens de oorlog, in 1940, werd het gewelf verwoest.

De wintertuin heeft altijd voor meerdere dingen gediend. In de hoeken werden mondelinge examens afgenomen en oudercontacten georganiseerd. De ruimte fungeerde ook als ontvangsthal en receptieruimte. Hier konden de internen ’s zondags bezoek ontvangen.

Oudleerlingendag 1985 - Gezellig babbelen in de wintertuinGVA: Zou het niet jammer zijn, moest de wintertuin verdwijnen?

WDW: Tijdens recepties en feestelijke ontvangsten van oud-leerlingen bemerkte ik meermaals interesse bij traiteurs. Ik vrees echter dat de gebouwen of gronden veel te duur zijn om kopers in die richting te zoeken.

GVA: Gaat het schoolgebouw een educatieve toekomst tegemoet?

GS: Waarschijnlijk niet. Een school zal het nooit meer worden. In Sint-Niklaas hebben alle onderwijsinstellingen de nodige ruimte. Gelukkig kon de Normaalschool de leerlingen van het College, die dakloos werden na de desastreuze brand in het Sint-Jozef-Klein-Seminarie in 1994, opvangen. Dat was een geluk bij een ongeluk. Door die brand werd het gebouw vijf jaar later te koop aangeboden.

GVA: Mijnheer De Witte, is het gebouw ten dode opgeschreven?

WDW: Dat hangt van de koper af. Wil die het gebouw restaureren, of wordt de koper een bouwpromotor die grootse plannen heeft? Eerlijk gezegd zie ik er niet echt een bestemming in.

GS: Het is ook niet zeker of het gebouw en de gronden in één lot worden verkocht. Er zijn drie uitgangen. Misschien wordt het geheel wel opgesplitst in twee of drie delen.

GVA: Is het stadsbestuur de geschiedenis schatplichtig?

WDW: Nee. De school was, zoals de meeste humaniora’s, nooit echt gebonden aan de stad. De Normaalschool recruteerde kandidaat-leraars en –regenten uit de verre omgeving.

GVA: Is het bisdom dan de geschiedenis schatplichtig?

GS: Nee. De gebouwen worden verkocht, niet het onderwijs! De opleiding blijft, door de scholenfusie van enkele jaren geleden, in Sint-Niklaas. De Normaalschool is weliswaar gemengd geworden, maar we hebben er het volste vertrouwen in dat de positieve geest van vroeger er nog is. Alles is ondanks veel nostalgie op zijn plaats gevallen. Meer kan ik er niet over kwijt: de verkoop van het gebouw gaat eigenlijk mijn inzichten en bevoegdheden te boven.

(Tekst: Steven Verschoore)

{gotop}