1839-1939 : Honderd jaar Normaalschool

Op donderdag, 13 april 1939 vierde de Bisschoppelijke Normaalschool haar honderdjarig bestaan.

Eeuwfeestcomité

Erevoorzitter: Mgr. Coppieters

Ere-ondervoorzitters: E.H. vicaris-generaal kan. C. Van Crombrugghe en E.H. kan. C. Quintelier

Voorzitters: E.H. kan. F. Vercruyssen, pastoor-deken van Sint-Niklaas, E.H. pastoor-deken Raman, oud-directeur van de Normaalschool, Hendrik Heyman, oud-minister, burgemeester van Sint-Niklaas en oud-leerling

Feestprogramma

10 u.: Plechtige dankmis met pontificale assistentie in de parochiekerk van O.L.Vrouw van Bijstand; gregoriaanse mis 'Lux et Origo' (Paasmis)

Na de Mis optocht naar de feestzaal

11.30 u.: Feestvergadering

              1 Welkomrede door de Heer burgemeester Hendrik Heyman, voorzitter van het ere-comité

              2 Historisch verslag door E.H. directeur Steeman

              3 Feestrede door senator Verbist

              4 Slotwoord door Mgr. Coppieters, bisschop van Gent

13.00 u.: Feestmaal

Deelneming aan het banket: 30 fr. (drank niet inbegrepen) 

Op deze dag ook een Tentoonstelling met werken van oud-leerlingen

Verslag van het Eeuwfeest

Op de vijfde dag van de Paasweek, zijnde donderdag 13 april, vierden de oud-leerlingen het eerste eeuwfeest van de Bisschoppelijke Normaalschool.

Ze waren zeer talrijk opgekomen om dit heuglijk jubileum te vieren, om mekaar na vele jaren eens terug te zien, om de Normaalschool, die grote veranderingen heeft ondergaan, te bezichtigen en ook om te danken al degenen, die aan de bloei van dit onderwijsgesticht hun beste krachten hebben geschonken.

De Normaalschool was bij deze gelegenheid in feesttooi: vlaggen wapperen aan de gebouwen; de zalen zijn smaakvol versierd en aan de gevel uitgevende op de speelplaats prijkt het kenschetsend jaarschrift: "Gij waart de stille burcht van kristelijke opvoeding voor Vlaanderens volk, wij zweren u trouw". Boven de muziekzaal staat een kunstige versiering met de woorden 'Jubilate Deo' - 'Te Deum Laudamus'. Ook bemerkte men veelvuldige allegorische afbeeldingen van de verscheidene werken in de Normaalschool ingericht.

Naar de kerk

De dank ging eerst en vooral tot God. Een zeer groot getal deelnemers in de Normaalschool verenigd, trokken stoetsgewijs naar O.L.Vrouwkerk, waar te 10.00 u. door E.H. Steeman, bestuurder, een plechtige dankmis met pontificale assitentie werd opgedragen. E.H. Steeman werd aan het altaar bijgestaan door E.H. Raman, deken te Nazareth en door E.H. Spittaels, leraar aan de Normaalschool.

Het koor van de school zong het Proprium, en de mis 'Lux et Origo' werd in samenzang uitgevoerd onder de kundige leiding van E.H. Vandenbossche, leraar. Deze godsdienstige plechtigheid eindigde met het 'Te Deum'.

De feestzitting

Na de mis trokken de talrijke deelnemers stoetsgewijze naar de feestzaal van de Academie waar de feestzitting plaats greep.

Op het verhoog hadden plaats genomen: Mgr. Coppieters, dr. Grauls, afgevaardigde van de minister van Openbaar Onderwijs, E.H. Steeman, bestuurder, dhr. Heyman, burgemeester, E.H. Kan. Quintelier, diocesaan hoofdopziener, E.H. Kan. Vercruyssen, pastoor-deken, E.H. Raman, deken te Nazareth, de heren Verbist, Bouweraerts, D'Havé en Vindevogel, volksvertegenwoordigers.

De heer Heyman, burgemeester, drukt in hartelijke bewoordingen de vreugde en dank uit bij dit jubelfeest van de Normaalschool. Vreugde en dank voor al het goed door dit gesticht gedurende een euuw gepresteerd, op gebied van onderwijs en opvoeding. Spreker verwelkomt daarna de talrijke aanwezigen en inzonderheid de heer dr. Grauls, afgevaardigde van de minister van Openbaar Onderwijs, E.H. Raman, oud-bestuurder, E.H. Steeman, bestuurder en vooral Mgr. Coppieters, bisschop van Gent, en eindigt met de wens uit te drukken dat de jubelvierende Normaalschool haar heerlijke zending van Katholieke Opvoedster onder Gods zegen zou mogen voortzetten ten bate van het volkskind. 

E.H. Steeman, bestuurder, geeft een bondige historiek over het ontstaan, de ontwikkeling en het belang van de Normaalschool. Hij dankt de talrijke aanwezigen en huldigt de vroegere bestuurders van de Normaal- en Kosterschool en drukt verder de wens uit dat de Normaalschool van Sint-Niklaas zou voort groeien en bloeien om opvoeders en kerkbedienden te vormen, die naast de priester meewerken aan 't werk, dat de H. Kerk aan haar priesters heeft opgelegd, namelijk meewerken aan de uitbreiding van Kristus' Rijk in de zielen.

Daarna kwam de heer Verbist, senator, aan het woord. Hij brengt de groet van solidariteit van de katholieke onderwijsgestichten van het ganse land, die meejubelen met de feestvierende Normaalschool.

Spreker toont aan hoe intens het leven gedurende een eeuw is geweest. Hij wijst op de diepere betekenis van de schoolstrijd van 1879 en huldigt de helden, die het evangeliewoord hebben veraanschouwelijkt: "Men moet eerder aan God dan aan de mensen gehoorzamen".

Offers werden hier gebracht, omdat de opvoeding van zo een hoge waarde is. Al het bestaande achten wij in zoverre het een opvoedende betekenis heeft.

De katholieke opvoeding in het bijzonder is van hoge waarde, omdat zij kent de mens, zoals hij wezenlijk is. De katholieke opvoeding doet ons opzien naar de glorie van God en het heil der zielen. Spreker wekt fierheid op voor de christelijke onderwijzersstand.

Mgr. Coppieters brengt eerst hulde en dank aan God, gever van alle goed. Tevens brengt de bisschop hulde en dank aan de talrijke oud-leraren, leraren en aan de ideale onderwijzer. Met ontroering herdenkt spreker de edele figuur van zijn oud-onderwijzer en wijst er op, hoe ernstig en hoe schoon de taak is van de christelijke opvoeder. De bisschop heeft ook een vriendelijk woord voor de talrijke kosters, die in hetzelfde jubilerend gesticht hun opleiding ontvingen tot hun zo verheven ambt. "Een brave koster" zegde hij "kan zoveel goed doen in de kerk en in de parochie!". Op die zonnige dag, waarop een eeuw goed en deugdelijk werk wordt herdacht, dankt spreker God en brengt hulde aan al degenen die hun beste krachten gaven aan dit edel werk.

Deze welgelukte vergadering eindigt met de overhandiging aan E.H. Steeman, bestuurder, van het ereteken "Ridder in de Orde van Leopold II".

Toen de deelnemers na de feestzitting in de Normaalschool kwamen lagen enkele oproepingsbiljetten te wachten. De opgeroepenen moesten dan ook aanstonds het feest verlaten om hun legerafdelingen te gaan vervoegen. Dit nieuws bracht gedurende enkele tijd enige spanning onder de overige deelnemers.

De tentoonstelling

In de prachtige turnzaal werd bij deze gelegenheid een merkwaardige tentoonstelling ingericht van werken van oud-leraren, leraren en oud-leerlingen.

Deze tentoonstelling is uitgegroeid tot een waar succes. Minstens 1000 werken op allerlei gebied: muziek (missen, cantaten, liederen, enz.), taal- en letterkunde, schoolboeken, studie van het milieu, reliëfkaarten, didactische leermiddelen, schilder- en beeldhouwwerken, bouwkunst enz. werden geëxposeerd. Als men bedenkt dat er een honderdtal inzenders waren, zal men begrijpen dat deze tentoonstelling niet van belang was ontbloot. Dat getuigt ten andere ook de lijvige 'catalogus der werken' die aan de aanwezigen werd uitgedeeld.

Het banket

Zeshonderdvijftig oud-leerlingen waren 's middags in de Normaalschool aan een heerlijk banket verenigd. De talrijke deelnemers waren ingedeeld in twee grote zalen bij deze gelegenheid smaakvol versierd. In de eerste zaal prijkte het jaarschrift: "De Normaalschool bleef ijzervast spijts lange eeuw vol zwaren last".

Aan de eerste tafel hadden plaats genomen: Mgr. Coppieters, dr. Grauls, E.H. Steeman, E.H. Kan. Quintelier, E.H. Kan. Vercruyssen, de heren Van Caeneghem, Van Dijstadt en Troch, hoofdopzieners en E.H. Ivens, leraar.

In de tweede zaal bemerkten we aan de eretafel: E.H. Raman, E.H. Staels, E.H. Vlerick, E. Vader Timotheus, E.H. Bruyninkcx, E. Broeder Franciscus en E. Broeder Augustijn.

In deze zaal prijkt het jaarschrift: "De Normaalschool verlaat in krachtigen groei 'n eeuw van waren bloei".

De geestdrift en hartelijkheid onder de feestvierende deelnemers is niet te beschrijven. Vele studie-kameraden ontmoeten elkaar en het voorbije studentenleven rijst opnieuw voor de geest.

Een heildronk werd ingesteld aan paus en koning door E.H. Kan. Vercruyssen, pastoor-deken te Sint-Niklaas.

Volgende telegrammen werden verzonden:

"Aan Z.H. den Paus,

Zeshonderdvijftig onderwijzers en kosters, ter gelegenheid van het eeuwfeest in hun jubileerende Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Niklaas vergaderd, onder voorzitterschap van Z.H. Exc. Mgr. Coppieters bieden aan Z.H. Paus Pius XII de hulde van hun kinderlijke onderdanigheid en bidden nederig om Zijn zegen, om ambt van kristelijken opvoeder trouw te kunnen vervullen."

"Aan Z.M. den Koning,

De jubileerende Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Niklaas-Waas waar heden onder voorzitterschap van Z.H. Exc. Mgr. Coppieters, 650 onderwijzers en kosters het 100 jarig bestaan van vieren, bieden aan Z.M. Leopold III de trouw van hun onderdanige verkleefdheid aan en zien betrouwvol naar hun Koning in deze donkere dagen."

Heildronken werden nog ingesteld door heer dr. Grauls, afgevaardigde van de heer minister van Openbaar Onderwijs, door M. De Bièvre en ook door M. De Vos, kantonaal opziener.

Lezing werd gegeven van een overgroot getal telegrammen van gelukwensen.

E.H. Steeman, bestuurder van de jubilerende school en voorzitter van het inrichtingskomiteit, dankte Exc. Mgr. de bisschop, de heer afgevaardigde van het ministerie van openbaar onderwijs, E.H. Raman, de oud-leraren, de leden van het inrichtingskomiteit en de honderden oud-leerlingen van deze normaalschool, alsook al degenen die in de onmogelijkheid waren dit feest bij te wonen.

Er werd ook hulde gebracht aan de nagedachtenis van de overleden leraar De Smet, wiens lessen in opvoedkunde door al zijn leerlingen ten zeerste gewaardeerd waren en waarvan allen de beste herinneringen hebben bewaard.

Zo verliep dit heuglijk jubelfeest in de meeste hartelijkheid en geestdrift.

Dit welgelukt feest, waarvan, door de zorgen van de N.I.R., 's avonds een radiomontage werd uitgezonden, zal nog lang in de herinnering blijven van de talrijke deelnemers en zal in gulden letters geboekt blijven in de geschiedenis van de Bisschoppelijke Normaalschool.

Op 15 april ontving E.H. Steeman, bestuurder, volgend telegram als antwoord van Z.M. de Koning:

"Zijn H. Exc. Mgr. Coppieters, bisschop van Gent,

Bisschoppelijke Normaalschool, Sint-Niklaas.

De Koning werd ten zeerste getroffen door de gevoelens van vaderlandsche aanhankelijkheid waarvan U uiting hebt gegeven ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de Bisschoppelijke Normaalschool te Sint-Niklaas en Zijne Majesteit heeft mij ermede belast U zijn oprechten dank over te maken alsmede aan allen die zich bij U hebben aangesloten."

Het wn. hoofd van 's Konings kabinet.

Op 17 april daarop volgend, kwam een antwoord van Z.H. de Paus:

"Bisschop van Gent,

Citta del Vaticano

Augustus Pontifex de obsequio gratias agit magistris in Bisschoppelijke Normaalschool Sint-Niklaas-Waas congregatis iisdemque salutaria cupiens benedicit."

Cardinal Maglione++

Vatikaanstaat.

De Paus bedankt voor de Hem gebrachte hulde en schenkt aan de onderwijzers in de Bisschoppelijke Normaalschool vergaderd, met zijn beste heilwenschen zijn milden zegen.

Kardinaal Maglione++

Een ere-salut aan al de inrichters en inzonderheid aan E.H. Steeman, bestuurder, de bezieler van dit feest.

Heil aan de Bisschoppelijke Normaalschool van Sint-Niklaas!


Feest voor de studenten 

Op 19 en 20 maart 1939 vierden de studenten het eeuwfeest van de Bisschoppelijke Normaalschool

Feestprogramma

Zondag 19 maart 1939

16.30: Opvoering van 'De Blinde', vermakelijk avonturenspel in drie bedrijven van Constant Lindemans

Acteurs:

- De Domme, later de Blinde                        W. Van Rijckeghem

- De Magere                                                R. van Den Bossche

- De Dikke                                                  M. Van Vaerenbergh

- De Nar                                                     F. De Sonville

- Uilen                                                        R. Hitchinson en L. Thijssen

- Kabouters                                                 R. Van Gasse, R. Van Den Broeck, A. Blancqaert, R. De Soomer, R. Bonamie, R. Raman, F. De Backer, R. Rogiers, R. De Schijnckel, C. Gabriëls, J. Van der Schelden, F. Van Egghen

Maandag 20 maart 1939

6.30 u.: Communiemis

8.00 u.: Plechtige Hoogmis (Missa in honorem Sae Clarae - L. Refice)

11.00 u.: Feestzitting

              1 Historische schets van de Bisschoppelijke Normaalschool door prof. F. Spittaels

              2 Het Eeuwfeest van onze school door E.H. directeur

              3 Hulde van de leerlingen

              4 Slotwoord door E.H. kan. C. Quintelier, diocesaan hoofdinspecteur en door E.H. H. Raman, pastoor-deken van Nazareth

              5 Uitvoering van de 'Jubelcantate'

                 Tekst: E.H. E. Ivens, leraar

                 Muziek: E.H. F. Vandenbossche, leraar

De 'Jubelcantate' zet in met een feestelijke begroeting en bezingt verder het leven van de student op de Normaalschool: de droevige noot van de eerste dagen - de godsdienstige stemming van het Kerstfeest - de levendige indruk bij 't ontwaken van de natuur in de lente - en na het wel en wee van jaren studie, de dag waarop hij afscheid neemt van de school.

Het 'Slotkoor' is opgevat als een dankhymne tot God van de duizenden, die hier een christelijke voorbereiding kregen voor hun dagelijkse taak, en als een bede tot Christus-Koning en onze Moeder Maria. 

                        1 Begroeting

In feestelijke jubelkreten begroet het KOOR de honderdjarige Normaalschool:

Hooge woonst

      in stille straat

Stoere bouw

      met strak gelaat.

Winden gierden

Stormen tierden.

Een eeuw ging heen.

Gij staat,

      het wenkend lichtsignaal

      naar dienend ideaal

      gegroeid uit evangelietaal.

                        2 Herfst

In een Adagio vertolkt de 'Bariton-Solist' de gevoelens van de nieuweling:

En zoo ging moeder dan maar heen,

verloren in 't gewoel, alleen,

      doolt met zijn leed er één.

Verstaan dees boomen zijn verdriet?

Want in hun blaren hangt een lied,

      een klagend najaarslied.

Als 's avonds allen slapen zijn,

snikt, achter 't witte bedgordijn,

      een stille kinderpijn.

                        3 Winter

Een 'Pastorale' naar klassieke vorm, brengt ons midden in de kerstviering. De Solist leidt telkens een deel van een 4-stemmig choraal in:

En in die dagen...

       Een witte winternacht.

       't Is stil, want de aarde wacht.

Er waren herders...

       Studenten schuiven aan.

       In 't duister gloort een raam.

Ze kwamen spoedig...

       Een jongenshart en... God,

       vereend in diep genot.

En keerden blijde...

       Een kinderstem choraalt:

       de vree op aarde daalt.

                         4 Lente

Een blij en frisch motief schept een lente-atmosfeer. In de herlevende natuur huppelen kinderen, zingen levenslustige studenten:

Een fluitende merel,

wat zon door het raam:

       de lente komt aan;

Kastanjes gaan bloeien;

door 't bloed vaart een gloed:

       de lente ons begroet.

Komt, speelt dan, mijn makkers,

uw lach helme blij:

       de lente zijn wij.

                         5 Zomer

De zon in 't gelaat, na het volbrachte werk, verlaten de normalisten de school. In hun 'Vaarwel-lied' huldigen zij het 'Oud Huis':

       Vaarwel, oud huis,

waar 'k jaren heb gesleten, 

en weinig leed verbeten.

       Vaarwel.

    Gij hebt, oud huis,

mijn deugd gevormd, mijn geweten.

Zou ik dat ooit vergeten?

       Vaarwel.

    Ik ga, oud huis.

Ik draag mijn droom naar 't leven,

de droom, door u gegeven.

       Vaarwel.

                         6 Slotkoor

Gebouwd op een drievoudig: "Feest - Te Deum - Magnificat-Thema" danken de studenten de Allerhoogste, Schenker van zovele genaden, en richten een bede tot Christus-Koning en Maria:

Naar U, o Heer,

stijgt dez' hymne van dank:

Uw zeegnende hand

zond van hier over 't land

de duizenden zaaiers

van 't goddelijk zaad.

Zij zaaiden in stilte

hun daaglijksche daad.

 

Luid roept de honger der kleinen

om U.

Hun zielenood

wordt groot:

breekt hun 't brood;

zooniet gaat Vlaandren dood.

 

Wil sterken, Christus, onze trouw,

Maria, in haar mantelvrouw

bescherme ons normaalschoolgebouw. 

 

12.30 u.: Feestmaal

            Spijskaart

            Lentesoep

                  *

          Hors-d'oeuvre

                  *

Duifkens zonder kop met aardappelen

                  *

      Kiekens met abrikozen

                  *

              Taart

                  *

               Fruit

16.30 u.: Naar het Land der diepe geheimen

Goochelavond, gegeven door Mr. L. Casteels

 


Dag voor de ouders

Het jubileumjaar was ook de beste gelegenheid om de ouders en familieleden van de studenten de Normaalschool van dichterbij te doen kennen. Op tweede Sinksendag zette de Normaalschool haar poorten wagewijd open om de ouders te ontvangen. Reeds rond negen uur kwamen de eersten schuchter tot op de speelplaats gewandeld; maar stilaan groeide met het getal ook de geestdrift en het werd... een echte overrompeling. Te 11.00 u. had een korte feestzitting plaats - op dezelfde dag was het ook het feest van de directeur - waaraan alleen de leerlingen deelnamen.

 

Na het middagmaal begaven allen zich naar de feestzaal van de Eerwaarde Broeders. Onder het binnentreden van de ouders zongen de studenten hun mooie liederen in een blije samenzang.

Feestprogramma

1 De opvoering van 'De Blinde' van Constant Lindemans. 

2 De uitvoering van de Jubelcantate voor solo, koor en orkest, door E.H. Vandenbossche.

Tussen de poos in had men het geluk te luisteren naar het meesterlijk spel van M. Leon Meirsman, eerste prijs voor viool.

Allen waren op hun beste: én leiders, én spelers, én zangers én muzikanten.

E.H. Directeur bedankte dan ook allen en zette tenslotte de ouders aan mee te werken om de band tussen huis en school nog te verstevigen.

Na deze feestzitting werden alle aanwezigen opgewacht in de Normaalschool, aan de koffietafel: twee grote zalen volstonden niet om allen te plaatsen. Nochtans, alles verliep opperbest zodat te 19.00 u. de poorten gesloten werden.

Na het avondmaal werd onder de professors en studenten nogmaals echte Vlaamse leute gemaakt.

We mogen deze dag noemen: een waardig slot van de jubileumviering!

 

{gotop}