Diplomajaar 1879

De laatste officiële jury voor het eindexamen in september 1879. 42 kandidaten boden zich aan en slaagden.

Op bevel van de bisschop wordt de aanneming van de normaalschool opgezegd. De bisschop besliste dat de duur van de normaalschoolstudies op twee jaar werd teruggebracht. Hierdoor werden in 1879 ook nog normalisten door de bisschop gediplomeerd.

Gediplomeerden (officiële jury)

	Naam en voornaam	Geboortedatum	Geboorteplaats	Woonplaats	Overleden	Plaats
	Braemscheute Remi	10.06.1860	Nazareth	Nazareth
	Cram Charles	09.08.1859	Ledeberg	Nedeberg
	De Beer Camille	14.07.1856	Hillegem	Hillegem
	De Bruyn Amédé	24.04.1859	Temse	Temse	11.12.1920	Hamme
	De Bruyn Jules	13.08.1860	Ouwegem	Ouwegem
	De Cooman Leopold	09.03.1860	Sint-Lievens-Esse	Sint-Lievens-Esse
	De Coster Camille	18.01.1859	Sint-Lievens-Esse	Sint-Lievens-Esse
	De Kezel Camille	22.03.1860	Waarschoot	Waarschoot
	De Luyck Polydore	09.09.1858	Meerbeke	Meerbeke
	De Marcelle Charles	29.10.1859	Eke	Eke
	De Mumrynck Flor.	2909.1857	Eeklo	Eeklo
	De Nayer Hector	02.03.1860	Zottegem	Zottegem
	De Poortere Vincent	04.09.1858	Eeklo	Eeklo
	De Vos Fréderic	06.10.1857	Nukerke	Nukerke
	De Walsche Charles	03.01.1860	Boechout	Boechout	23.12.1943
	De Wandeleer Elisée-Théoph.	01.02.1860	Zele	Zele
	D'Heurter Edward François	26.02.1859	Sint-Niklaas	Sint-Niklaas	-.01.1941
	Ego Augustin	20.03.1860	Boechout	Boechout
	Heyerick Jean Adolphe	11.07.1860	Zulte	Zulte
	Goessens Edouard	15.09.1857	Smeerebbe- Vloerzegem	Smeerebbe-Vloerzegem
	Godefroi François Ghislain	14.07.1860	Geraardsbergen	Geraardsbergen
	Hofmans Emile	31.12.1859	Lebbeke	Lebbeke
	Hoogstoel Aug.	18.03.1860	Appels	Appels
	Houtman François	08.03.1860	Welle	Welle
	Jooris Amand	09.02.1858	Sint-Martens-Latem	Dikkele
	Lievens Honoré-François	06.01.1859	Zomergem	Zomergem
	Maenhout August-François	13.05.1860	Lotenhulle	Lotenhulle
	Maes Charles	17.09.1859	Aalter	Aalter
	Mampaey Fr.-Jos	07.02.1860	Boom	Bornem
	Mathijs Edouard	07.07.1859	Vrasene	Vrasene	30.12.1943
	Nieman Alphonse	23.07.1858	Luik	Stekene	20.09.1886	Elversele
	Peremans François	18.03.1860	Heist-op-den-Berg	Heist-op-den-Berg
	Schatteman Camille	08.05.1859	Laarne	Beervelde	17.06.1941	Schellebelle
	Steppe Adolphe	22.04.1859	Oultre	Oultre
	Stevens Aloïse	28.05.1860	Leeuwergem	Leeuwergem
	Van de Putte Ivan	11.06.1859	Nukerke	Nukerke
	Van der Vekens Auguste	27.12.1855	Dendermonde	Dendermonde
	Van Driessche Albert	09.09.1858	Wieze	Wieze
	Van Eesbeeck Jean-René	05.07.1858	Appelterre	Appelterre
	Van Hee Gustave	13.02.1860	Wortegem	Wortegem
	Van Heuverswijn Auguste	29.11.1859	Nazareth	Asper	09.04.1958	Aalst
	Verhoeven Léonce-Octave	03.07.1858	Strijpen	Strijpen	03.05.1941	Melle

Gediplomeerden (bisschoppelijke jury)

	Naam en voornaam	Geboortedatum	Geboorteplaats	Woonplaats	Overleden	Plaats
	Bernard Prosper Jean	07.10.1860	Gent	Gent
	Bogaert Théophile	11.03.1861	Bachte-Maria-Leerne	Bachte-Maria-Leerne
	Bulterijs André-Louis	08.09.1861	Meerbeke	Meerbeke
	Castelyn Auguste	01.11.1860	Temse	Temse
	Coppens Ad.-Joséph.	08.04.1861	Dendermonde	Dendermonde
	Cornelis Felix	30.05.1860	Oultre	Oultre
	Coryn Adolphe	31.03.1861	Kruishoutem	Kruishoutem
	De Backer Alph.	02.06.1861	Sint-Niklaas	Sint-Niklaas
	De Bruyn Pierre Corneille	30.05.1860	Iddergem	Iddergem
	De Clercq Pierre-Const.	24.01.1860	Burcht	Burcht
	Delfosse Théophile	28.02.1861	Ronse	Ronse
	De Meester Augustin	03.08.1861	Lede	Lede
	De Paepe Ern. Arthur	11.03.1861	Wetteren	Wetteren
	De Reu Alph.-Eug.-Jean	04.07.1858	Waarschoot	Waarschoot
	D'haese Donat	06.02.1861	Erondegem	Erondegem
	Goethals Oscar-Antoine	02.06.1859	Bevere	Bevere
	Lippens Emile François	02.09.1861	Ninove	Ninove
	Marqinet Gust.	20.06.1859	Onkerzele	Onkerzele
	Meyer Liévin-Jos-Marie	04.08.1861	Antwerpen	Burcht
	Maes Joseph-Arthur	30.04.1861	Lokeren	Lokeren
	Morraye Am. Prosp. Marie	05.06.1861	Denderhoutem	Denderhoutem
	Rokegem Benoit	01.10.1859	Deftinge	Deftinge		Ouwegem
	Schelstraete Edouard	21.08.1860	Lotenhulle	Lotenhulle
	Van Caenegem Camille	30.12.1860	Huise	Huise	14.09.1944	Buggenhout-Opstal
	Van den Camp François-Xavier	11.05.1857	Melsele	Melsele
	Van der Linden Hipp.-Gustave	02.10.1860	Nederbrakel	Nederbrakel
	Van der Schelden Rémi Victor	12.01.1861	Gavere	Gavere
	Van Dorpe Emerique	14.06.1861	Kruishoutem	Kruishoutem
	Van Hevele Edmond	11.07.1860	Kaprijke	Kaprijke
	Van Immerzeele Jos. François	20.09.1859	Oosterzele	Oosterzele
	Van Kerckhove Cés. Léon	01.08.1861	Zele	Zele
	Van Landschoot Pierre Ed. Ch.	20.06.1859	Bellem	Bellem
	Van Overloop Emile	08.02.1860	Stekene	Stekene
	Van Vooren Louis	27.07.1860	Oosteeklo	Oosteeklo
	Verbeeck Polyd.-Louis	06.02.1861	Antwerpen	Antwerpen
	Verwilghen Phil. Jeab	14.11.1860	Sint-Pauwels	Sint-Pauwels
	Wilmotte Flor. Jos	28.06.1858	Brussel	Brussel

  

Weetjes

- Lees meer over August Van Heuverswijn: klik hier.

- Camille Schatteman was schoolhoofd in Schellebelle. Hij is de vader van Aimé Schatteman (O1926).

(Opzoekwerk heemkundige Jan Lampaert - O1983)

- Amedé De Bruyn

- LeonceVerhoeven was schoolhoofd.

In de kijker

Alfons Nieman (senior)

Alfons Nieman werd geboren te Luik op 23 juli 1858, als zoon van August Nieman en Nathalie Thys. Over zijn familie en zijn jeugdjaren is ons weinig of niets bekend. Enkel dat zijn moeder al in 1866 was overleden en dat zijn vader in 1886 te Antwerpen woonde en de kost verdiende als lederenschoenmaker. Alfons woonde na 1870 te Stekene, waar hij volgens de bevolkingsregisters in Kerkstraat 153 stond gedomicilieerd, ten huize van meester-lederenschoenmaker Leonard Schillebroodt (°1814), van wie hij een neef zou zijn geweest.

Hij volgde een driejarige opleiding voor onderwijzer in de Bisschoppelijke Normaalschool te Sint-Niklaas en behaalde er zijn diploma in 1879. 

Op kerstavond van het jaar 1879 – hij was toen 21 jaar – ruilde Alfons Nieman Stekene voor Elversele. Hij ging er inwonen bij landbouwerd Michel Thierens (1820-1886) en diens echtgenote Francisca Smet (1819-?), wellicht woonachtig aan de Pontweg omtrent de Duivenhoek.

Nieman werd in Elversele onderwijzer van de gemengde lagere school van de gemeente. Die had immers op enkele maanden tijd – tussen april en september 1879 – zowel hoofdonderwijzer Jan-Frans van Geem als hulponderwijzer Edmond-August Verschueren zien vertrekken. Van Geem had voor het ambt van koster gekozen, nadat de arrondissementscommissaris hem voor de keuze had gesteld; Verschueren, die hem als hoofdonderwijzer was opgevolgd, verhuisde nauwelijks 4 maanden later naar Haasdonk.

De zusters Jozefienen uit Sint-Niklaas, die op verzoek van pastoor De Meyer in 1879 een vrije school oprichtten in Elversele als alternatief voor de ‘goddeloze’ gemeenteschool, konden zich geen betere start wensen: alle leerlingen maakten de overstap naar de vrije school, de gemeenteschool bleef kinderloos achter. Voor de gemeenteraad was dat aanvankelijk geen slechte zaak, want de eigen school had altijd al zwaar gewogen op de gemeentelijke financiën. De raad had bijgevolg geen enkele haast om naar een nieuwe onderwijzer op zoek te gaan. Pas toen het eerste trimester van het schooljaar 1879-1880 voorbij was, arriveerde Alfons Nieman, die dan nog van hogerhand – ex officio – naar Elversele was gestuurd. Hij werd door de gemeenteraad echter nooit benoemd.

Vóór Nieman het goed en wel besefte, stond hij in het brandpunt van een strijd die – zoals op tal van andere plaatsen – op het scherp van de snee werd gevoerd. De inzet was de ziel van het kind, die volgens de katholieken in de ‘scholen zonder god’ meer dan ooit werd bedreigd sedert de ongelukswet van 1 juli 1879 onder meer had gestipuleerd dat godsdienstonderricht enkel nog buiten de normale lesuren mocht, en dat de kerkelijke inspectie in gemeentescholen moest worden afgeschaft. Het protest van katholiek Vlaanderen was massaal: vrije scholen rezen als paddestoelen uit de grond en de gemeentescholen liepen vrijwel leeg. Op nauwelijks twee jaar tijd evolueerde het vrij onderwijs van 16% naar meer dan 80% van de leerlingen.

Bij de verkiezingen van 1884 liepen de liberalen een zware nederlaag op. Reeds op 20 september van dat jaar werd een nieuwe wet op het lager onderwijs uitgevaardigd. Eén van de krachtlijnen: iedere gemeente beslist autonoom of in de gemeenteschool godsdienst wordt gegeven, al kunnen ouders hun kind van godsdienstles ontslaan.

Deze lessen hebben plaats bij de aanvang of op het einde van de normale lessen.

Een andere krachtlijn: er moet minstens één gemeentelijke lagere school zijn in elke gemeente, maar met de mogelijkheid om één of meer vrije scholen aan te nemen. 

Alfons Nieman was ondertussen al meer dan 5 jaar onderwijzer van een school zonder kinderen. Hij moest trachten te overleven met een karige basiswedde zonder extra vergoedingen. De gemeenteraad besliste weliswaar dat behoeftige kinderen – die in aanmerking kwamen voor kosteloos onderwijs – in de gemeenteschool moesten worden opgevangen, maar we betwijfelen of daar in de praktijk veel van in huis is gekomen.

Toen op 1 oktober 1885 - een jaar na de nieuwe onderwijswet – een volgend schooljaar begon, mocht Nieman zich verheugen in 35 inschrijvingen. Uitsluitend jongens, zodat de ‘gemengde’ gemeenteschool de facto een jongensschool was geworden. De onderwijzer ‘kocht zijn kosten’ ondertussen nog altijd bij Michel Thierens aan de Pontweg. 

Op 10 juni 1886 trouwde Alfons Nieman met de 7 jaar oudere Leonie de Witte (1851-1941) uit Elversele. Dezelfde dag verhuisde het koppel naar de onderwijzerswoning naast de pastorij. 

 Op zondag 19 september 1886 – 3 maanden na het huwelijk – gingen Alfons en Leonie kermis vieren te Stekene. Alfons keerde dezelfde avond nog terug omdat ’s anderendaags het nieuwe schooljaar aanving, maar zijn toen twee maanden zwangere bruid bleef overnachten te Stekene.

In de vroege morgen van maandag 20 september 1886 werd Alfons door een inbreker verrast in zijn slaap. De volgende morgen werd hij dood teruggevonden. Op donderdag 23 september werd hij begraven op het oude kerkhof (rond de kerk). In het weekblad De Schelde van Temsenaar Petrus De Landtsheer verscheen volgend verslag: 

Moord op den onderwijzer van Elversele

De naburige gemeente Elversele is in opschudding gebracht door eene afgrijselijke misdaad. De gemeente-onderwijzer, Alfons Nieman is Maandag nacht in zijne woning vermoord.

Zondag was M Nieman met zijne vrouw naar de kermis van Stekene, bij zijne famielie gegaan. Hij liet zijne vrouw te Stekene en keerde alleen naar Elversele.

De moordenaar heeft gelijkvloers eene ruit ingeslagen van een venster, waarvan de blinde niet goed gesloten geweest was. Hij is langs daar binnengedrongen en naar boven gegaan. Het slachtoffer heeft drie diepen wonden bekomen, toegebracht bij middel van een snijdend werktuig: een aan het voorhoofd, een aan de kin en een aan de keel. De dood moet oogenblikkelijk geweest zijn.

Maandag morgen was het de heropening der school. M. Nieman moest de eerste maal sedert de vacantie, klas geven, en het was daarom dat hij van Stekene naar Elversele teruggekomen was. Toen de leerlingen den meester niet zagen komen, gingen zij naar zijne woning waarvan zij de voordeur open vonden.

Zij gingen binnen en riepen op den meester doch kregen geen antwoord.

Toen zij zagen dat er eene vensteruit gebroken was, gingen zij de geburen verwittigen. Deze begaven zich naar boven, en vonden er den onderwijzer, op den rug uitgestrekt in een plas bloed, te midden zijner slaapkamer.

Om in de woning van het slachtoffer te komen, heeft de moordenaar het hekken moeten openbreken, dat naast het schoolgebouw toegang tot de speelplaats geeft.

De speelplaats is door eenen muur van een hofke gescheiden, dat achter het woonhuis naast den hof der pastorie ligt. In die muur is een poortje, langs waar de moordenaar in het hofke gekomen is. Daar heeft hij eene ruit ingeslagen, om het slot van het venster los te kunnen maken en zoo binnen te geraken.

De kamer langs waar hij nu uitkwam, heefteene deur schuins tegenover den trap. Waarschijnlijk heeft de meester gerucht gehoord, en is hij opgestaan maar zal, eer hij eenige kleeren aan had, door den moordenaar op zijne kamer verrast en gedood zijn.

De trap is zeer steil. Men moet hem kennen, om er zelfs bij klaarlichten dag op- of af te gaan. Een der leuningen was van den muur gerukt. 

M. Nieman was slechts sedert 8 weken getrouwd. ’t Parket van Dendermonde samengesteld uit de heeren Zilverjruis, substituut des konings; Angelez, rechter; Van Stappen griffier en twee wetsdoktors zijn maandag en dijnsdag ter plaats geweest. Men denkt dat de misdaad tusschen 12 en 1 ure des ’s nachts gebeurd is. Volgens de wetsdoktors verklaren moet er eene hevige worsteling hebben plaats gehad tusschen den moordernaar en zijn slachtoffer. De kamer, gang, en trap zijn met bloed besmeurd. De moordenaar moet ook niet gansch in de duisternis gewerkt hebben, want men heeft later bevonden dat hij eene kaars bij zich had. Daarenboven, op het oogenblik waarop volgens de lijkschouwing de misdaad gepleegd is, scheen de maan helder en kon deze het moordtoneel eenigszins verlicht hebben. 

De drijfveer der misdaad is niet gekend. Daar er niet gestolen is verliest men zich in gissingen over deze afschuwelijke misdaad. Te Elversele heeft niemand dien dag gewerkt, zoo groot is de indruk. Elk zegt er het zijne over. Sommigen schrijven den moord toe aan jaloezie. Het ware te hopen dat men spoedig den dader vond.

Een jongeling, die reeds vroeger voor huisbraak vervolgd werd, is door het parket ondervraagd, doch is in vrijheid gesteld.

Later

- De geneesheeren hebben op het lichaam van den ongelukkigen onderwijzer achttien wonden, bijna allen doodelijk, ontdekt. De misdaad moet gepleegd zijn bij middel van eene kleine kloefkappersbijl.

De begraving van den ongelukkigen onderwijzer heeft donderdag morgend plaats gehad. De parochiale kerk was te klein om de talrijke menigte te bevatten, welke naar deze treurige plechtigheid waren gekomen.

Vijf weken later kwam ‘De Schelde’ nog even terug op het Elverseelse drama:

Het parket heeft verledene week te Elversele een nieuw onderzoek ingesteld, over den moord op den onderwijzer aldaar. Meer dan dertig personen werden gehoord, doch uit hunne getuigenis kwam weinig of geen licht in de zaak.

Allerhande geruchten, betrekkelijk den moord, werden hier en in gansch den omtrek verspreid. Het bleek weldra dat zij van allen grond ontbloot waren.

De toenmalige pastoor, E.H. De Block, had in de nacht van de moord lawaai gehoord maar was er niet op ingegaan, in de veronderstelling dat zijn buren thuiskwamen van de kermis en, om begrijpelijke redenen, enigszins luidruchtig waren. 

In de eerste dagen van W.O. I werd het Justitiepaleis door brand vernield en is het parketdossier in de brand gebleven. Zo zal de moord op de Elverseelse onderwijzer altijd een raadsel blijven. 

In zitting van 16 oktober 1886 duidde de gemeenteraad van Elversele Eduard Anthoon, op wachtgeld gezette hulponderwijzer te Hamme, aan als provisoiren onderwijzer ter vervanging van Alfons Nieman.

De gemeenteraad was er echter meer dan ooit van overtuigd dat de gemeenteschool moest worden afgeschaft. Die afschaffing stuitte bij de hogere overheid op grote bezwaren, zodat de raad zich in zitting van 18 december 1886 genoodzaakt zag tot de definitieve benoeming van een onderwijzer over te gaan. Merkwaardig genoeg was dat niet Eduard Anthoon, maar ene Philip Verwilghen (°1860) uit Sint-Pauwels, als gediplomeerd hulponderwijzer actief te Temse. Verwilghens benoeming ging in op 1 januari 1887. Eduard Anthoon kreeg met ingang van dezelfde datum ontslag.

(Bron: driemaandelijks tijdschrift van de heemkundige kring Braem te Elversele, 34^e jaargang, 3^e trim. 2002; auteur Luc Peleman)

 Benoit Rokegem

Benoit Rokegem is geboren op zaterdag 1 oktober 1859 in Deftinge, als zoon van Vincent Rokegem en Virginie Simoens.

Hij werd onderwijzer te Ouwegem.

Benoit trouwde op 34-jarige leeftijd, op woensdag 2 mei 1894 in Ouwegem met Marie Elodie Robbens, 29 jaar oud.

Hij overleed te Ouwegem (datum niet bekend).

Benoit Van Rokegem is de broer van Petrus Alfons Van Rokegem, als onderwijzer gediplomeerd in 1888 aan de Normaalschool te Sint-Niklaas. (Lees meer: klik hier.)

(Bron: Karel Rampelberg - Galmaarden)

Kamiel Van Caeneghem 

 Op 14 september 1944 ontsliep te Buggenhout-Opstal Kamiel Van Caeneghem in de gezegende ouderdom van 84 jaar. Er zijn van die schone oude mensen, die stil van ons weggaan na een rijk gevuld leven in dienst van Kerk en Volk, maar wiens namen zullen leven van geslacht tot geslacht. Zo iemand was zeker Kamiel Van Caeneghem. Geboren te Huysse op 30 december 1860, kwam hij aan onze Normaalschool studeren in 1875, waar hij in 1879 het onderwijzersdiploma behaalde. Als onderwijzer stichtte hij in zijn geboortestreek (Oudenaarde) de kring 'God en Recht'. Welk een motto in volle schoolstrijd! In 1893 sticht hij het 'Christen Onderwijzersverbond': zijn levenswerk. Toen op het einde van hetzelfde jaar 'Christene School' verscheen, was hij hoofdopsteller. 

Terecht gaat de Normaalschool fier op haar oud-leerling. Hij was de man, bezield met liefde voor zijn onderwijzersambt, en de onvermoeibare strijder voor de onderwijzersbelangen. Als schoolopziener  wist hij zijn leerkrachten op te voeden tot ware beroepsverantwoordelijkheid.