Nieuw fotoboek van Wouter Van de Voorde: 'Death is not here'

 Fotograaf Wouter Van de Voorde publiceerde een fotoboek 'Death is not here', uitgegeven door de Griekse uitgeverij Void en gelanceerd in november 2022 in Parijs. Het boek, 160 pagina's, werd gedrukt op 750 exemplaren, formaat 22 x 27,5 cm en bevat 113 foto's. De teksten zijn in het Engels. Het boek kost € 45.

'Death is not here' combineert ongelijksoortige foto's van kunstenaar Wouter Van de Voorde. Tegen de achtergrond van de pandemie stond hij op het punt om voor de tweede keer vader te worden. Hij had stillevens gemaakt met fossielen en in zijn vrije tijd was hij begonnen met graven in de achtertuin met zijn zoon die het graf van een familiekip opgroef. Foto's van latere opgravingen, rotssculpturen, een geërodeerde kloof en een voortdurende preoccupatie met raven worden gecombineerd om een nieuw verhaal te creëren dat alledaagse ontmoetingen tussen leven en dood vertegenwoordigt.

Het boek is doorspekt met verontrustende en dubbelzinnige foto's van met de hand gegraven gaten. De oorspronkelijke aanzet om een gat te maken was een verzoek van de zoon van Van de Voorde om real-life Minecraft te spelen en dus begonnen ze te graven in de achtertuin. Naarmate het gat dieper en breder werd, raakte Van de Voorde gefascineerd door de leegte en begon hij te experimenteren met het tekenen van de contouren van de gaten met vlammen. Bij het opgraven van het graf van een overleden kip, de botten zichtbaar, oogstten ze klei en gebruikten ze om kleine voorwerpen af te vuren, zoals een schedel afgebeeld in het boek. De beelden van de leegtes in de achtertuin worden afgewisseld met foto's van de zoon van de kunstenaar die een geërodeerde kloof verkent, die lijkt op een gigantische versie van hun opgravingen in de achtertuin - vader en zoon delen verkenningen van wat eronder ligt.

"Het maken en documenteren van fossiele stapels begon te voelen als een monumentale onderneming - balanceren en spelen met geschiedenis en tijd"

Van de Voorde's fossielencollectie, die voorkomt in de stillevens in het boek, werd gedreven door de opwinding van de 'jacht' - het hameren op grote rotsen om te zien wat erin lag, miljoenen jaren begraven. De fascinatie van de kunstenaar draait om de enorme leeftijd van de stenen in vergelijking met de lengte van het menselijk leven, de duurzaamheid van de fossielen en de vergankelijkheid van de stapel.

Het thema van de periferie tussen leven en dood, en oud en nu, wordt verder uitgediept in Van de Voorde's doorlopende documentatie van Australische raven. In 2018, na een geschenk van een telescopische lens, begon hij Australische raven te documenteren - geobsedeerd door hun parallelle samenleving in de lucht die naast de menselijke bestond. In veel culturen wordt de raaf gezien als een bemiddelaar tussen leven en dood, soms een slecht voorteken van verlies en anderen van profetie en inzicht. Aanvankelijk fotografeerde Van de Voorde de raven met de nodige voorzichtigheid en beschouwde hen als onheilspellende brengers van slecht nieuws. Maar na verloop van tijd veranderde zijn perceptie van de vogels in een tederheid, gevoed door zijn voorrecht bij het observeren van momenten van deze gemeenschap van magische wezens die zowel onze wereld als een andere bewonen.

Wouter Van de Voorde deed zijn humaniorastudies - Menswetenschappen aan de Bisschoppelijke Normaalschool (H1998)

Lees meer over Wouter Van de Voorde: klik hier.

Bekijk een reeks foto's van Wouter Van de Voorde: klik hier.

Recensies over het boek

In 'De Standaard' - Stefan Vanthuyne - 14 januari 2023

Dood en verderf zijn niet hier

Gaten in de grond, Australische raven en stillevens met fossielen wisselen elkaar af in Wouter Van de Voordes ongewone fotoboek.

Is 'Death is not here' een pandemieboek? Ja, zou je kunnen zeggen, omdat de meeste van de beeldreeksen waaruit het boek is opgebouwd gemaakt werden tijdens de pandemie, en omdat die al dan niet bewust de toon en het opzet ervan mee zal hebben bepaald.

Nee, omdat het werk niet gaat over de impact van de pandemie op het dagelijkse leven toen, maar ze net in een groter perspectief plaatst en zodoende ook overstijgt. Het is bijzonder werk dat gaat over onze plek op deze aarde en hoe we ermee omgaan, over tijd en gesteente, over vergankelijkheid en geboorte. Dat Van de Voorde, een Belg die in 2008 de liefde achterna trok naar Australië, in die ­periode voor de tweede keer vader werd, speelt daar zonder meer een rol in.

Een van de reeksen kwam er op initiatief van de zoon die er al was, nadat die hem had gevraagd om Minecraft in het echt te spelen. Dat zette aan tot het graven van een gat in de tuin, een gat dat alsmaar groter en donkerder werd, dat van een rechthoek omgevormd werd tot een cirkel, waarbij het graf van een van hun kippen kwam bloot te liggen, en waarvan de randen bij wijze van probeersel in vlammen werden afgetekend. Ook een nabijge­legen geërodeerde kloof werd onderzocht. De archeologische onderneming leverde merkwaardige zwart-witfoto’s op, mede ­dankzij het akelige flitslicht.

Een bevreemdende sfeer waart door het ­hele boek, maar zwaarwichtig wordt het nooit. Van de Voorde laat zich bovenal leiden door speelse fascinatie, kleine obsessies en voortdurend experiment. Dat zie je ook in de sequentie van een wervelend onderlaken aan een waslijn: dat wordt gaandeweg een rouwgordijn, daarna een vortex. Zo snel verschuift de interpretatie, dankzij de herhaling en de telkens licht gewijzigde hoek.

Twee andere reeksen maken nog mee het boek. Indrukwekkend zijn de vele foto’s die Van de Voorde met een lange lens maakte van groepen raven. In het Engels heet dat een murder of een unkindness of ravens, vanwege hun imago van ongeluksbrengers. In de beelden van Van de Voorde voel je ontzag en bewondering voor de gitzwarte rovers met hun priemende blik, een affiniteit zelfs.

Ten slotte zijn er de primitieve sculpturen gemaakt met gevonden fossielen, die op Van de Voorde een nederig makende indruk achterlieten. Beseffend hoe oud die stenen waren, leek de duur van zijn mensenleven plots erg futiel, schrijft hij op zijn website. Ze opeenstapelen en documenteren voelde alsof hij aan het ‘balanceren en spelen was met de geschiedenis en de tijd zelf’. Ze lijken op kleine prehistorische grafmonumenten. Nu en dan is er een ei aan de constructie toegevoegd, mogelijk als symbool van vruchtbaarheid, ­onschuld of nieuw leven.

Dat laatste krijgt echter zijn mooiste manifestatie in de foto van Celia en hun jonge ­baby. Daaruit straalt rust, verankering en ­liefde; dood en verderf zijn overal, maar niet hier.

In 'The Washington Post - Kenneth Dickermans - 11 januari 2023

Deze foto's verkennen mysterieuze verbanden tussen leven en dood

Vanaf het moment dat ik zijn werk tegenkwam op de Instagram-feed van een kennis, ben ik geïntrigeerd door de fotografie van Wouter Van de Voorde. Het werk van de in België geboren, in Austalië gevestigde kunstenaar heeft iets waar ik mijn vinger niet helemaal op kan leggen en dat lijkt te zweven boven zijn etherische zwart-witfoto's.

Ik had zijn werk nog nooit in boekvorm gezien totdat ik onlangs zijn nieuwste boek te pakken kreeg, 'Death is not here' (VOID, 2022). En trouw aan wat ik in sporadische berichten op Instagram heb gezien, is dit een boek gehuld in mysterie.

De foto's in het boek zijn gemaakt tegen de achtergrond van de pandemie met zijn drommen en drommen dood. Maar tegelijkertijd stond Van de Voorde op het punt de geboorte van een tweede kindje te verwelkomen. Onvermijdelijk moeten gedachten over leven en dood door zijn hoofd zijn gegaan. "Death is not here' blijkt niet verrassend een meditatie te zijn over die dingen, die immers twee van de grootste toetsstenen op deze planeet zijn.

Ik denk dat dit boek een gemakkelijke, opgeruimde lezing tart. Voor mij is dat iets dat boven het werk zweeft waar ik mijn vinger niet helemaal op kan leggen, het ding dat het allemaal met elkaar verbindt. Het is de mengeling van mysterie die ontstaat bij het samenbrengen van de verschillende thema's en situaties in het boek, van gaten die in de grond zijn gegraven, tot cairns gemaakt van stenen en fossielen, tot een voortdurende documentatie van de Raven van Australië (een voortdurende passie van Van de Voorde die dit boek tot leven brengt).

Er is soms een delicate aard aan de beelden dat ze broos kunnen lijken - ze hebben soms het gevoel dat ze zich inspannen om niet uit elkaar te vallen. En er is een glorieus gebrek aan perfectie in de beelden. Ik kan me niet aan de indruk onttrekken dat ze de gedachten van de kunstenaar weerspiegelen als ik denk aan de fragiele aard van het leven. De titel van het boek komt voort uit deze kwaliteiten van het zien van Van De Voorde.

In een wereld die wordt gebombardeerd met tragedie en ontberingen, van de pandemie tot de politieke crisis in de Verenigde Staten, tot de oorlog in Oekraïne en de voortdurende dreiging van wereldwijde uitwissing door toedoen van een falend klimaat, is een boek als dit bijna onvermijdelijk. En, eerlijk is eerlijk, er zijn een aantal boeken die deze grote thema's hebben overgenomen. Maar het werk van Van De Voorde is onberispelijk persoonlijk en dus intens poëtisch.

Het lijkt zo tegenstrijdig, maar tragedie, dood en verlies kunnen zo vol schoonheid zijn. Ik vermoed dat dat komt omdat ze ook allemaal deel uitmaken van het tapijt van het leven. Je kunt niet aan het een denken zonder het ander. Om Augustinus te parafraseren: de dood is de ontbering van het leven.

Als je de totaliteit van Van de Voorde's werk in 'Death is not here', zie en voel je hem zelfs aan de draden tussen het leven en zijn onuitsprekelijke vergankelijkheid trekken. En hij doet het op een buitengewoon prachtige manier.